کک ها (flea) موجوداتی خطرناک
مشخصات کک ها و نحوه زندگی آن ها
کک ها از جمله پارازیتهایی هستند که در تهران اغلب منازلی که حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه نگه داری میشود را در گیر می کنند. عمومیترین انگل در سگ ها در حقیقت از طریق کک به او سرایت میکند. عموماً کک های سگ در اروپا یافت می شوند بطوری که کک هایگربه عموماً در آمریکا یافت می شوند. کک های گربه در موارد نادر با خود بیماریهایی را حمل میکنند. کک ها می توانند به لباسها یا حیوان شما بچسبند. آنها در حیاطها ، پرورش گاههای سگ و گربه ، جنگلها و پارکها یافت می شوند یا در مکانهای دیگری که حیوانات در آنجا زندگی میکنند. چون برای آنکه اینها مکانهایی هستند که آنها می توانند میزبانهایخود را پیدا کرده و تولید مثل کنند. یک کک ماده می تواند در روز 50 تا تخم بگذارد. بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی همانگونه که در تصویر هرم چرخه زندگی کک ها در کادر مقابل مشاهده می نمایید ، فقط 50% از تخمهای هر کک به لاور تبدیل می شوند و در حدود 35% از لاروها موفق به تنیدن پیله و تشکیل پوپ می گردند . جای خوشبختی است که از کل تخم های اولیه کک فقط 5% آنها به بالغ تبدیل می گردند .
نحوه زندگی کک ها
چرخه زندگی ککها شامل 4 مرحله تخم، لارو، شفیره و بالغ است. کک های بالغ 1-4 میلیمتر طول و بدنی بیضی شکل دارند و در طرفین فشرده و بدون بال هستند.همچنین پاهای آن ها رشد مناسبی داشته و برای پریدن سازگاری دارند. تخم ککها حدود 0.5 میلیمتر طول دارد ، تخم مرغی شکل و سفید می باشد . کک روی میزبان خود تخم گذاری می کند ، که این تخمها از بدن میزبان روی فرش ، زمین ، خاک یا هر جای دیگری میافتند و در شرایطی که دمای هوا اندکی بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد می توانند دوام بیاورند و چرخه زندگی خود را کامل کنند . در عرض 10 روزپس از قرار گرفتن تخم در محیط مناسب، لارو کرم مانندی که فاقد ضمائم حرکتی است خارج می شود. این لاروها از زیر سطح خاک حرکت می کنند و یا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرشها و یا شکافهای کف نفوذ می کنند ، لاروها از مدفوع ککهای بالغ تغذیه می کنند و در عرض 5-12 روز پیله ای ابریشم مانند ( silk like cocoon ) در اطراف خود تولید و در آن شفیره گذاری می کنند . خروج حشره بالغ از پیله بسته به شرایط ممکن است از 5 تا 140 روز طول بکشد ، پس از خارج شدن حشره بالغ از پیله ، خود را به میزبانش می رساند و ادامه عمرش را که حدود 100 روز می باشد روی میزبان سپری می کند .
چرخه زندگی کک معمولاً در عرض 3-4 هفته کامل می شود . ککها 48 ساعت پس از اولین خونخواری، جفت گیری کرده و به تولید تخم می پردازند . ککها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرمای هوای بیرون از منزل نیستند .ساختمان هایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد بسر می برند.
اهمیت پزشکی و مبارزه با کک ها
به طور معمول انسان به وسیله کک گربه ، کتنو سفالیدس فلیس فلیس بیشتر از کک سگ کتنوسفالیدس کنیس گزیده می شود.
کک انسان پولکس ایرتیانس علی رغم نامش خطر چندانی برای انسان ندارد. کک ها معمولا از روی زمین به قسمتهایی از بدن
انسان مانند مچ و ساق پا که دسترسی به آن آسان است می جهند. هر چند به تمام قسمتهای بدن انسان ممکن است حمله
شود. گزش کک سبب تحریک و گاهی ناراحتی زیاد می شود. آلودگی های زیاد به کک ممکن است سبب واکنش های شدید و
درماتیت شود.
بیماری های قابل انتقال از کک ها:
طاعون : یک بیماری باکتریایی است که ابتدا در میان حیوانات وحشی مثل راتها و دیگر جوندگان بروز می کند. عامل طاعون باکتری یرسینا پستیس است ، که به وسیله کک ها انتقال می یابد.
تیفوس ککی : نام دیگر آن تیفوس مورن است ، عامل آن ریکتسیا تیفی است و به طور تک گیر در جمعیت رات ها و موش ها اتفاق می افتد. این بیماری به طور کلی توسط کک های جوندگان و گربه انتقال پیدا می کند.
بیماری تولارمی: به وسیله باسیل فرانسیسلا تولارنسیس ایجاد می شود .
اقدامات کنترل
حفاظت فردی :استفاده از دور کننده های شخصی
اقدامهای ساده بهداشتی: برای از بین بردن کک ها ، تخمها، لاورها و پیله ها میتوان خانه را تمیز نموده و کف اتاقها را شست. استفاده از جارو برقی نیز موثر است.
سمپاشی: در آلودگی های شدید جهت ریشکنی موثر کک ها می بایست سمپاشی با سمومی از قبیل (پیروتروئیدها، پروپکسور، بندیوکارب) انجام گیرد.
مبارزه با کک های ترسناک
خلاص شدن از دست کک ها
تصور کنید یک آشنای قدیمی که خیلی دوستش دارید به دیدن شما بیاید. شما یک روز کامل را صرف یادآوری روزهای گذشته می کنید. سگ او به نام "فیدم" با سگ شما به منام "اسپات" کل روز را در بیرون از خانه با هم دویده و بازی کرده اند. اما در پایان روز می بینید "اسپات" چیز غیر خوشایندی برایش از روز باقیمانده است. شما می فهمید که او با بی قراری خودش را می جود و می خاراند ، در رختخوابش که خیلی آن را دوست دارد نا آرامی می کند و کل شب را نتوانسته استراحت کند. در روزهای آینده بر روی بدنش جوش هایی آشکار و جای زخم می بینید. چه می تواند باشد؟ آیا به رختخوابش آلرژی دارد؟ آیا موقعی که در بیرون با "فیدو" بازی می کرده به چمن حساسیت پیدا کرده است؟
خیر. این علائم همیشه به معنای هجوم کک ها می باشند.
متاًسفانه این سناریو بسیار عادی می باشد. شما وقتتان را از روی وظیفه و مسئولیت سرف مبارزه با کک های "اسپات" می کنید. بهرحال بهترین راه این است که با پیشبینی از ورود آنها جلوگیری کنید. به محض آنکه آنها وارد بدن شدند ، شما باید برای خلاص شدن از آنها اقدام کنید. به محض اینکه در گوشه ای تاریک از خانه شما شروع به تولید مثل کردند ، آنگاه شما وارد یک نبرد واقعی می شوید. شما فکر می کنید که آنها را شکست داده اید ولی آنها شما را ترک نمی کنند. شما سم پاشی کرده اید ، شما جاروبرقی کشیده اید، اما آنها دوباره برمی گردند. این موجودات زنده کریه چه هستند و چگونه می توانید در نهایت قلعه آنها را در خانه تان نابود کنید؟
واقعیتهایی راجع به کک ها
کک ها در سرتاسر دنیا وجود دارند و بیش از 2000 گونه های مختلف دارند. در حقیقت در آمریکا بیش از 200 نوع مختلف کک وجود دارد. !!! این یک نبرد ساده نخواهد بود. و قادرند 35 تا 40 سانتیمتر بپرند و همانگونه که حیوان را گاز می گیرند انسان را نیز گاز بگیرند. ماده های آنها 48 ساعت بعد از خوردن اولین غذای خود (خون) می توانند تخمریزی کنند. عمومی ترین کک در گربه ها (Ctenocephalides felis) و در سگها (Ctenocephalides canis) می باشند.عمومی ترین انگل در سگ شما در حقیقت از طریق کک به او سرایت می کند. عموماً کک های سگ در اروپا یافت می شوند بطوری که کک های گربه عموماً در آمریکا یافت می شوند. کک های گربه در موارد نادر با خود بیماریهایی را حمل می کنند. همچنین قورت دادن آنها موجب بوجود آمدن کرم یکتا می شود. کک ها می توانند به لباسها یا حیوان شما بچسبند. آنها در حیاطها ، پرورش گاههای سگ و گربه ، جنگلها و پارکها یافت می شوند یا در مکانهای دیگری که حیوانات در آنجا زندگی می کنند. چرا؟ برای آنکه اینها مکانهایی هستند که آنها می توانند میزبانهای خود را پیدا کرده و تولید مثل کنند. آیا شما می دانستید که کک ماده می تواند در روز 50 تا تخم بگذارد. این بدین معناست که تقریباً در 9 ماه کک ماده می تواند بالای تریلیون تا کک بزاید!! خوب چه کاری از دست شما ساخته است؟ چگونه می توانید این را متوقف کنید؟
من چگونه می توانم تشخیص دهم که در بدنم کک وجود دارد؟
اولین کاری که شما باید انجام دهید این است که بدنبال مدفوع کک بگردید. مدفوع آنها ظاهراً شبیه به زره ای از خاک است. اگر شما آن خاک را بردارید و با مقدار کمی آب آنرا بین انگشتانتان بمالید در صورتی که قرمز شود معلوم می شود که مدفوع کک است. قرمز شدن آن به این علت است که مدفوع کک حاوی خون خشک است. رایج ترین جایی که می توانید آنرا پیدا کنید شکم "اسپات" است. در رختخواب حیوان یا در جایی که حیوان زیاد رفت و آمد می کند ، مدفوع کک می ریزد و رویهم انباشته می شوند. به دقت نگاه کنید آنگاه می توانید آنها را در زیر پوشش سگ یا تورفتگی های رختخوابش پیدا کنید. اینها جاهایی هستند که کک ها دوست دارند تخم ریزی کنند ، بخاطر اینکه مکانهایی گرم و پربار می باشند.
کک ها درجه حرارت و میزان دی اکسید کربن بالا را ترجیح می دهند. وقتی تخم ها از روی بدن حیوان شما می ریزند ، بعضی از آنها باقی می مانند. این کک های کوچک بیشتر دوست دارند در جاهای عمیق پنهان شوند. آنها معمولاً در لایه آخر فرش ، تختخواب حیوان شما و زیر اسباب واثاثیه هستند. این مکانها جاهایی هستند که آنها می توانند بدون اینکه دیده شوند و کسی مزاحم آنها شود بمانند و تغذیه کنند. آنها قبل از آنکه قادر به پیدا شدن باشند نوچه هستند. آنها داخل پیله مانند پیله کرم ابریشم پرورش داده می شوند. این پیله به شدت قابلیت فنری دارد. این پیله از آنها محافظت می کند و این حشرات آزار دهنده می توانند درون آن بیش از 1 سال بدون غذا زندگی کنند. این پیله حتی می تواند از نوچه های کک در مقابل قویترین کشنده های مخصوص کک محافظت کند. این بدین علت است که وقتی شما فکر می کنید که آنها را شکست داده اید و از دست این بلا راحت شده اید دوباره ناگهان سر و کله شان پیدا می شود. آنها منتظر می ماند تا یه میزبان پیدا شود تا از او بتواند تغذیه کند. آنها به لرزش حساسند. آنها وقتی لرزشی را احساس می کنند برای تغذیه کردن بیرون می آیند تا دوره زندگی خود را دائمی کنند. یک کک نزدیک 3 هفته طول می کشد تا به حد رشد برسد و بالغ شود و در مرحله بلوغ تقریباً25 روز زنده است.
حالا ما می دانیم که با چه چیزی روبرو هستیم ، چگونه می توانیم از دست آنها راحت شویم؟ پشت کار!
خلاص شدن از دست کک ها
برای این کار چندین روش وجود دارد. بیایید کارمان را با "اسپات" شروع کنیم...
قلاده های ضد کک: یک روش قدیمی آماده به خدمت است. تقریباً همه جا قابل دسترس است. بطور متوسط کک ها را از حیوان شما دور نگاه می دارد ولی برای پوشش حیوان شما ناسالم است. مواظب باشید که خیلی از آنها دارای مواد شیمیایی ناملایم و قوی هستند که اگر بطور نا صحیص استفاده یا با سم های شیمیایی دیگر مخلوط شده باشد ،به علت اینکه محل نصب آنها دور گردن حیوان است می تواند خطر جدی برای سیستم عصبی حیوان ایجاد کند. حتماً قبل از استفاده ، دستورالعمل آن را با دقت برای اندازه و وزن سگ خود مطالعه کنید.
درمان موضعی: روش مورد علاقه من که در دامپزشکی ها قابل دسترس است. چند قطره را با دقت روی کتفهای حیوان بریزید (برای جلوگیری از خوردن آن) ، می تواند "اسپات" را کاملاٌ تا مدت زمانی محافظت کند. دستورالعمل آن را با دقت برای اندازه و وزن سگ خود مطالعه کنید و همچنین ترکیبات آن را بررسی کنید تا ببینید عوامل شیمیایی مأثر آن چه چیزهایی می باشند.
داروهای دهانی: این داروها در دامپزشکی ها قابل دسترس می باشند. این دارو باعث می شود تا حشره نتواند خود را تکثیر کند ، بدین گونه تسلیم شده و دوره زندگی او به پایان می رسد.
شامپوی ضد کک/حمام: "اسپات" را گرفته و او را کاملاً تمیز کنید. این کار به رنج او التیام می بخشد. زمانی که دارید حیوان را می شورید پوشش او را به دقت بررسی کنید. سعی کنید هر چه کک در بدن او می بینید ، بیرون بیاورید. این کار ممکن است دشوار باشد اما شما ارزش زحمتی که کشیده اید را خواهید دید. اگر شما از بودن آنها در بدن "اسپات" به سرعت جلوگیر کنید می توانید از هجوم آنها به خانه نیز جلوگیری کنید. آب حمام را بعد از شستشو به دقت بررسی کنید اگر دیدید که ککها در آب حمام هنوز زنده هستند به این معناست که هنوز از بدن سگ شما خارج نشده اند زیرا اکثر شامپوهای ضد کک فقط آنها را از روی پوشش بدن حیوان برمی دارد ولی آنها را نمی کشد ، پس شامپویی پیدا کنید که آنها را بکشد. شامپو را در لا به لای پوشش آن بمالید. در زمانی که دارید حیوان خود را حمام می کنید صبور باشید و این قوانین ساده را اجرا کنید تا هنگام مالیدن بدن حیوان تعداد زیادی از کک ها را بیرون بیاورید. شستشو را از سر حیوان شروع کنید و به پایین بیایید. کک ها بطور غریزی به نواحی بالاتر می روند. اگرشما شستشو را از بالا شروع کنید آنوقت کنترل بیشتری روی این موجودات آزار دهنده دارید و می توانید راحت تر آنها را از بین ببرید. شستشو را از سر شروع کرده و به پشت و سینه ادامه دهید ، شما همچنین می توانید بجای مالیدن بدن از شانه های ضد کک نیز استفاد کنید. اما مطمئن شوید که موها را در جهت مخالف می کشید و انگشتان شما در زیر پوشش حیوان کار می کند. این کار به شما کمک می کند که اگر ککی در زیر پوشش حیوان پنهان شده باشد را ببینید و همچنین اگر تخمی در زیر پوشش باشد شل شده و بیرون آید. این روش را تا نوک دم حیوان انجام دهید. در آنجا به کار خود خاتمه ندهید ، دوباره برگردید به قسمت سر و بررسی کنید آیا ککی از دست شما نجات یافته است یا خیر. اگر چند کک نجات یافته دیدید دوباره شستشو را از سر شروع کرده و در نوک دم به پایان برسانید. "اسپات" ممکن است در این زمان بی حوصله و بداخلاق شود ولی این کار به نفع او می باشد. چند دقیقه در طشت حمام ، او را از کندن ، خاراندن و گاز گرفتن خود نجات می دهد. به یاد داشته باشید از بین بردن کک ها در بدن حیوان ، به این معنا نیست که در خانه شما ککی زنده باقی نمانده است! شما باید همزمان با درمان حیوان خود ، خانه تان را نیز خالی از هرگونه کک کنید.
شانه های ضد کک: شانه های ضد کک فقط 60-10 درصد از کک های روی بدن حیوان شما را از بین می برد. در حالی که این روش ، روش خوبی به نظر می رسد ، اما فقط مکان مشکل شما را تغییر می دهد. اگر شما "اسپات" را داخل خانه شانه بکشید ، کک ها بر روی فرش یا لوازم منزل شما می پرند. اگر او را در بیرون از خانه شانه بکشید ، کک ها بر روی چمن می پرند و بعداً دوباره وقتی "اسپات" بیرون رود به او چسبیده و به خانه بر می گردند.
پودرهای ضد کک: استفاده کردن از پودرهای ضد کک راحت می باشد ولی آنها باید تحت نظارت قرار گیرند. این گونه درمان می تواند باعث خشک شدن پوست بدن حیوان شما شود. پوست بدن بعضی از سگها برای خشک شدن مساعد است و استفاده از این پودرها برای آنها ، بیشتر موجب آزار و اذیت می شود.
از بین بردن کک های داخل خانه
فرض کنید در حال حاضر ما "اسپات" را عاری از هر گونه کک کرده ایم. آیا کارمان تمام شده است؟ خیر!!! شما باید همزمان با ازبین بردن کک ها از بدن حیوان خود ، کک های درون خانه را نیز از بین ببرید. به یاد داشته باشید اگر در هنگامی که حیوان شما کک دارد ، یکی از کک ها از بدن او خارج شده و داخل خانه بیافتد ، خانه شما در معرض هجوم کک ها قرار خواهد گرفت. خوب ما چه کاری می توانیم برای رختخواب "اسپات" انجام دهیم؟ راجع به فرشها و لوازم منزل چطور؟ کارهای بسیاری می توان انجام داد. شما باید از ترکیب دو چیز استفاده کنید ، adulticide(کشنده کک بالغ) و باز دارنده رشد حشره.
همانطور که از نام adulticideپیدا است ، جهت کشتن کک های بالغ در هنگام سم پاشی به کار می رود. باعث از بین بردن دوره تکثیر آنها می شود و دیگر نمی توانند زاد و ولد کنند.
اسپری های ضد کک: بهترین روش برای استفاده در منزل است. اسپری را می توانید در نواحی استفاده کنید که می دانید در آنجا کک وجود دارد. شما می توانید زیر وسایل منزل ، زیر بالشتکهای مبل ، روی رختخواب حیوان ، روی شکافهای زمین ، پشت پرده ها و ... نیز اسپری بزنید. طریقه استفاده اسپری را قبل از استفاده بطور دقیق مطالعه کنید. توجه داشته باشید که قبل از خشک شدن کامل اسپری از ورود حیوانات و انسانها از محل اسپری شده خودداری کنید.
پودرهای ضد کک/خاک: پودرهای ضد کک را می توانید بر روی فرشها و رختخواب حیوان بپاشید. این پودرها کمک می کنند که از رشد کک های نوچه به بالغ جلوگیری شود و این امر به معنای پایان دوره زندگی کک می باشد. طریقه استفاده از آن را بطور دقیق پیروی کنید. ببینید دامپزشک شما چه مارکی را برای استفاده پیشنهاد می کند.
ترکیبات پودر را بخوانید و ببتنید که دارای باشد ، این یک ماده شیمیایی حشره کش است. pyrethroidبه گونه هایی از Chrysanathemunاستخراج شده است ، که برروی سیستم عصبی مرکزی حشره تأثیر می گذارد. این ماده شیمیایی مخصوص کشتن کک های گزنده بالغ است. همچنین نگاه کنید که در ترکیباتش دارای permethrin نیز باشد. این یک ترکیب بسیار مأثر دیگری است که IGR (ناظم رشد حشره) گفته می شود. این ماده شیمیایی دوره رشد کک را سریع تر از سم پاشی کردن مختل می کند. این یک اسلحه ای است مأثر برای متوقف کردن دوره تکثیر. به هیچ وجه درمانهای سگ را بر روی گربه انجام ندهید.
یکی از متفقین شما در این جنگ جاروبرقی شماست. این کار باعث می شود که کک ها را بردارد. به یاد داشته باشید که بعد از هر بار جارو کشیدن کیسه جاروبرقی را بسوزانید یا درون یک کیسه پلاستیکی بگذارید. این کار باعث می شود که دیگر نتوانند به آن نقطه دنج جهت زاد و ولد برگردند. جاهایی که حیوانتان می خوابد و زیاد رفت و آمد می کند را جارو بکشید. توجه خاصی به زیر لوازم منزل داشته باشید. جاروبرقی را بر روی فرشها شیارهای روی زمین و رختخواب حیوان خود بکشید. شما ممکن است نبینید که دارید کک ها و تخم ها را برمی دارید اما به نظر می رسد که شما دارید مدفوع ، تخمها و نوچه های کک را با جارو کشیدن بر می دارید. به یاد داشته باشید که کک ها توسط لرزش تحریک می شوند. جارو برقی شما باعث می شود که نوچه های کک بیرون آیند. جارو را بر روی تمامی وسایل خانه بکشید و رختخواب خود را بشوئید. برای کک ها هیچ فرقی ندارد که چه کسی را گاز بگیرند. اگر آنها یک میزبان گرم پیدا کنند ، شما هم میتوانید غذای بعدی آنها باشید.
حالا باید با گزیدن کک ها چه کار کرد؟ آیا کک ها با خودشان بیماری حمل می کنند؟
گاز گرفتن کک می تواند باعث چند ناراحتی مختلف شود. معمول ترین آن خارش است. سگ شما اغلب با خاراندن پی در پی و جویدن خود به شما می فهماند که مشکلی دارد. سگها حتی می توانند حرکت کک را بر روی پوست خود احساس کنند. قلقلکی که توسط حرکت کک ها در سگها رخ می دهد به آنها نشان می دهد که کدام قسمت بدن خود را گاز بگیرند و بکنند. به خاطر داشته باشید که کک ها اشتهای زیادی دارند. یک کک به تنهایی می تواند در روز 350 بار "اسپات" را گاز بگیرد!! تصور کنید که دوباره و دوباره مورد گزش قرار بگیرید و بدانید که این اتفاق بیشتر و بیشتر رخ خواهد داد. حیوان شما از تمیز کردن مداوم خود خسته خواهد شد و این کار باعث ریزش مو و بوجود آمدن نقاط قرمز در بدن و التهاب پوست می شود. رشهای پوستی باعث زخمی شدن بدن و عفونت حیوان می شود و اگر درمان نشود باعث مریض شدن حیوان می گردد. یک حیوان مریض در معرض کم خونی قرار می گیرد. همچنین کک ها می توانند کرم های یکتا را به بدن حیوان شما انتقال دهند. نظر دامپزشک خود را جهت بهتر درمان کردن کرم های یکتا بپرسید.
از بین بردن کک های حیاط
بعضی ها همچنین به شما می گویند که کک های حیاط خود را نیز از بین ببرید. این کار برای کسانی که اندازه حیاطشان بزرگ است امکان ناپذیر می باشد. اگر شما در خانه ای زندگی می کنید که دارای یک حیاط کوچک است و آنجا تنها جایی است که سگ شما رفت و آمد می کند ، به صلاح شماست که اقدامات کامل پیشگیری را برای محوطه خود انجام دهید. استفاده مکرر از حشره کشها و زدن چمن باعث به دام افتادن آنها می شود. این روش برای کسانی که دارای حیاط بزرگ می باشند به ندرت انجام شدنی است.
از آنجایی که می بینید کک ها بسیار بادوام هستند. فقط باید صبور و کوشا باشید. اکثر درمانها در خانه شما حدود 3 هفته طول می کشد تا تأثیر قابل توجهی از خود نشان دهند. خیلی بهتر است که کک ها را قبل از ورود متوقف کنید. وقتی که آنها را از خانه تان بیرون کردید باید هشیار باشید و پیشگیریهای لازم را انجام دهید. بدون نظارت کافی ، کک ها می توانند توی یک چشم بهم زدن به شدت خانه شما را تحت پوشش خود قرار دهند.
مترجم: آئین مهرآرا
برای دور کردن یا نابود کردن این جانور نفرت انگیز (کک) چه راههایی وجود دارد ؟ با اینکه ما منزل را همیشه بسیار تمیز نگه میداریم و من تقریبا یکروز در میان حمام کرده و لباسهایم را عوض می کنم ولی بیش از یک ماه است که این ملعون از خانه بیرون نرفته و تمام بدن من را نیش زده که واقعا شبیه به سرخک شده است با این که من در طول این یک ماه و ... چهل و دو مورد کک را گرفته تکه تکه و نابود کرده ام ولی هنوز هم خواب شب و روز را از من گرفته اند حال اگر ممکن است دارویی ماده بوداری چیزی به من معرفی کنید که این خون دزد لعنتی را از خود و خانه دور کنم!
با تشکر فراوانپاسخ : با سلام
حشرات و جوندگان، جزء آفتهای زندگی امروز به حساب میآیند و وجود آنها در منازل میتواند باعث آسیب رسیدن به غذاها یا داراییهایی منزل شود. بعضی از حشرات صرفاً آلودگیها را منتقل میکنند. روشهای پیشگیری سادهای وجود دارد که کمک میکند اکثر مشکلات روزمره ناشی از حشرات و جوندهها، پیش از این که اصلاً به وجود آید، متوقف شود. حتی زمانی که این موجودات به منزل راه مییابند هم به ندرت نیاز به استفاده از آفتکش یا جوندهکشها احساس میشود؛ بلکه به سادگی و تنها با از بین بردن منبع تغذیه آنها یا تخریب مکانهای تخمریزیشان، غالباً میتوان به شکلی مؤثر آنها را کنترل کرد. برداشتن قدمهای سادهای مثل موارد زیر، کاربرد مؤثری در از بین بردن حشرات خانگی دارند: دفع زبالهها به صورتی که حشرات و حیوانات کمتری را دور خودش جمع کند، پاک و تمیز کردن غذاهایی که روی زمین میریزند (خصوصاً خردهریزهها) و از بین بردن کانونهایی مثل تپه آشغال یا خاک یا هر چیز دیگری در اطراف منزل یا محل زندگی. در این مطلب قصد داریم نکات پیشنهادی برای رهایی از شر حشرات و جوندهها به شما ارایه کنیم که حداقل خطر را برای سلامتی شما و محیط زیست به همراه دارند. استفاده از چند روش از این موارد به صورت ترکیبی و با هم، توصیه میشود.
روش های پیشگیری
شکافها و درزها را بپوشانید
اولین روش دفاعی آن است که مطمئن شویم حشرات و جوندهها نمیتوانند وارد خانه شوند. حشرات و موجودات خزنده از طریق شکافها و درزها وارد میشوند، اما حشرات بالدار از راه درها و پنجرههای باز به منازل نفوذ میکنند. بهتر است حداقل سالی یکبار دور تا دور بنای ساختمان، دیوارها و تمام جوانب منزل خود را به دقت بررسی کنید و شکافها و ترکهایی را که لازم است، بپوشانید. بهتر است از ماده مناسبی برای پوشاندن و پرکردن درزها استفاده کنید. باید حواستان به درزهای اطراف کلید و پریزهای برق و شکافهای بیرون منزل باشد. باید مطمئن شد که پاشنه و آستانه در ورودی به خوبی بسته میشود و درز و شکافی بین چارچوب درها و پنجرهها وجود ندارد.
از توری استفاده کنید
پردههای توری، یکی از بهترین روشهای جلوگیری از ورود حشرات به داخل منزل هستند، اما توری در ورودی کمتر مؤثر است؛ چون پشهها و مگسها جذب بوی غذا یا افراد میشوند و معمولاً بیرون از توری در ورودی تجمع میکنند و به محض این که در باز میشود، به داخل منزل هجوم میآورند. اگر از توری برای در ورودی استفاده میکنید، بهتر است فنر قوی داشته باشد تا بتواند پس از باز شدن، آن را محکم ببندد.
چراغ اضافی خاموش
طراحی مناسب و استفاده دقیق و صحیح از نور برای بیرون و داخل منزل، جهت پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از وجود حشرات، بسیار مؤثر است. سعی کنید که چراغ بیرون را در همه ساعتها روشن نگذارید؛ چون هر وقت که در باز شود، حشراتی که جذب این نور شدهاند، به داخل خانه هجوم میآورند. شما میتوانید با روشن کردن چراغها فقط برای زمانهایی که احتیاج دارید، جمع شدن حشرات به دور منبع نور را به حداقل برسانید. استفاده از تایمر برای روشن و خاموش شدن اتوماتیک چراغها نیز بسیار مفید است.
موقعی که نور بیرون در منزل را طراحی یا نصب میکنید، بهتر است لامپها را مستقیم بالای در ورودی نصب نکنید؛ بلکه بهتر است آن را چند متر آن طرفتر قرار بدهید و جهت نور را به سمت در ورودی یا احیاناً پلهها برگردانید. این کار باعث میشود که محل عبورتان خوب روشن شود و در عین حال حشرههای موذی را هم دور کنید. بهتر است برای نور حیاط یا در ورودی، از لامپی با نور زرد استفاده کنید، چون حشرات و مگسها، به نور سفید بیشتر از نور زرد جذب میشوند. به خاطر اینکه چراغهای بیرون از منزل، به خوبی حشرات را دور خودشان جمع میکنند، نقش خوبی هم در جمع شدن عنکبوتها و تار تنیدن آنها دارند.
قرار عملیات: ساعت 9 شب، دم در
لازم است زبالهها را در سطلهایی جمعآوری و دفع کنید که در آنها کیپ بسته میشود؛ همچنین ضرورت دارد که به صورت منظم آنها را بشویید. این کار باعث میشود که مگسها امکان تخمریزی پیدا نکنند و حشرات نتوانند جذب زبالهها شوند. اگر این امکان را داشته باشید که زبالههای آشپزخانه را روزانه دفع کنید و بیرون بگذارید، داخل سطل زباله چیزی باقی نخواهد ماند که حشرات را دور خودش جمع کند. اگر این کار مقدور نیست، بهتر است کیسه زباله پرشده را محکم ببندید و در ساعت (های) مقرر از منزل خارج کنید و حتیالامکان در مخزن زباله عمومی پوشیدهای بیندازید. اجازه ندهید که در جاهای پرت خانه مثل انباری، گاراژ یا جاهای دیگری که کمتر استفاده میشوند، زباله، روزنامه یا البسه قدیمی جمع شوند؛ چون این جور جاها مکان بسیار مناسبی برای تخمریزی حشرات یا مخفی شدن آفتها هستند.
حمله به انبار و حیاط پشتی
روی هم جمع شدن و تلنبار شدن چوپ یا تپه خاک یا برگ و از این قبیل موارد در منزل یا دوروبر آن، باعث میشود که برخی حشرات خاص دور این مکانها جمع شوند. چوبهایی را که رطوبت گرفتهاند یا خورده و نرم شدهاند (در سقف دیوار، انباری یا هر جای دیگر)، عوض کنید. برخی تکههای چوب که مثلاً برای دور باغچه یا پرچین به کار میروند ممکن است زود خراب شوند (خصوصاً در محل کاشتنشان در خاک). این مکانها هم کانونهای خوبی برای جمع شدن و زاد و ولد حشرات موذی هستند.
لشکرکشی با دسته جارو
جارو کشیدن منظم و مرتب و رعایت پاکیزگی، احتمال جمع شدن آفتهای این چنینی را بسیار کم میکند. حواستان باشد که باید کیسه جارو برقی را هم عوض کنید چون خودش میتواند منبع خوبی برای رشد آفتها و حشرات خاصی باشد.
تبعید به آلاسکا!
بسیاری از حشرات خصوصاً بید لباسها یا آفت غذاها را میتوان با این شیوه از بین برد: لباس یا ماده آلوده را در داخل کیسه پلاستیکی بگذارید و آنها را برای چند روز در داخل فریزر قرار دهید. این کار باعث میشود که اکثر آفتها در هر مرحلهای از زندگی که هستند از بین بروند و به علاوه، لباس یا ماده مورد نظر هم آسیب نبیند. پس از این که غذاهای آلوده را دور ریختید و موقعی که لباسها را در فریزر گذاشتید، جاهایی را که منابع غذایی را ذخیره میکنید (مثل قفسهها) به صورت منظم جارو بکشید و تمیز کنید تا از رشد مجدد آفتها جلوگیری به عمل آید.
کک
ککها معمولاً در پایان تابستان به بیشترین تعداد خودشان میرسند. ککها گونههای زیادی دارند اما شایعترین آنها، کک گربه است که البته به سگها و انسانها هم حمله میکند. ککهای بالغ بر روی بدن حیوانات زندگی میکنند و با مخفی شدن در پشم و خز آنها، به تغذیه از خونشان میپردازند. در خانههای فرشدار، لارو کک گربه حدود 80 درصد از عمر خود را در عمق پرزهای فرش سپری میکند. خصوصاً اگر در منزلتان حیوانی نگهداری میکنید، مرتب خانه را جارو بکشید؛ خصوصاً جاهایی را که حیوان آن جا رفت و آمد دارد یا میخوابد، زیر صندلیها، گوشههای خانه و همچنین ترکهای کف و دیوار خانه؛ بعد از آن حتماً کیسه جاروبرقی را هم دور بیندازید. این طورتخمین زده میشود که جارو کشیدن، کمتر از20 درصد از لارو ککهایی را که در فرشهای خانه جا خوش کردهاند، جمع میکند، اما نکته در این جا است که جارو کشیدن منظم میتواند تخم ککها و فضولات ککهای بالغ را که مبنع مهم تغذیه برای لاروهای جوان هستند، جمعآوری و دفع کند. محل خواب حیوان خانگیتان را هر 2 تا 3 هفته یکبار با آب و صابون بشویید؛ خود حیوان را هم ترجیحاً با شامپوی مخصوص یا شامپوی ضد کک بشویید. برای حیواناتی که مو یا پشم بلندی دارند میتوانید از شانههای مخصوص با دندانههای ظریف و بلند استفاده کنید. موقع شانه زدن، آب و صابون کنار دستتان باشد و هر وقت ککها در شانه مخصوص گیر افتادند، آنها را داخل ظرف آب و صابون بیندازید تا کشته شوند. هر چقدر حیوانات خانگی سالمتر باشند، ککهای بالغ کمتری در موهای آنها جا خوش میکنند. اگر سروکارتان به ککها افتاده است، باید به خاطر داشته باشید که کک بالغ میتواند در داخل پیله خود و خارج از بدن میزبان واقعیاش ، بدون آن که شناسایی شود تا 140 روز هم زنده بماند تا این که شرایط تغذیهای مناسبی پیدا کند و از پیله اش خارج شود و مجدداً به تغذیه بپردازد.
اگر روشهای کنترلی که درباره حشرات و جوندگان صحبت کردیم، مؤثر نیفتاد، ممکن است به ذهنتان خطور کند که از حشرهکشها یا جوندهکشها موجود در بازار استفاده کنید. قبل از آنکه اسپری حشرهکش یا جوندهکش یا هر ماده شیمیایی را تهیه کنید و برای استفاده وسیع دوروبر منزل به کار گیرید، بهتر است بررسی کنید که آیا طعمهها و دامهای دارای ماده کشنده وجود دارد یا خیر؟ چون اگر با طعمهها مشکل حل شود، خودتان، اطرافیان و محیط زیست را کمتر در معرض آفتکشها و مواد شیمیایی قرار دادهاید. برای استفاده از هر نوع ماده شیمیایی، همیشه به توصیههایی که بر روی برچسب یا بدنه محصول قید شده است توجه کنید و وسایل حفاظت شخصی توصیهشده را به کار بگیرید. همیشه باید حشرهکشها و جوندهکشها را در ظرفهای مخصوص خودشان که به همین منظور طراحی شدهاند، نگهدارید و ظروف آنها را دور از دسترس کودکان قرار دهید. پس از آنکه محتوای ظرف، مصرف شد و به پایان رسید، آنها را به شیوه صحیح در زبالهها دفع کنید. در نهایت اگر کار خیلی بالا گرفته بود میتوانید از متخصصان این کار کمک بگیرید.
قبل از خرید ماده شیمیایی آفت کش
1) نوع آفت و حشره مورد نظرتان را دقیق مشخص کنید.
2) ابتدا از روشهای کنترل فیزیکی و روشهای جایگزین آفتکشها استفاده کنید.
3) پیش از خرید ماده شیمیایی، توصیههای برچسب راهنما و احتیاطات ایمنی آن را بخوانید. این برچسب اطلاعات باید نام آفت (حشره یا جونده) مورد نظر را که میتواند کنترل کند و همچنین محل مصرف آن (داخل منزل، بیرون منزل، باغ و باغچه و...) را مشخص کرده باشد.
4) فقط به تعداد مورد نیاز از محصول شیمیایی خریداری کنید.
5) اگر خودتان نمیتوانید از عهده کار برآیید، از فرد متخصص معتبر کمک بگیرید.
موقع مصرف ماده شیمیایی آفتکش
1) تمام توصیههای قیدشده در برچسب راهنما و احتیاطات ایمنی ذکرشده را با دقت قبل از مصرف بخوانید و به کار ببندید.
2) موقع مصرف ماده شیمیایی، از خوردن، آشامیدن یا سیگار کشیدن جداً خودداری کنید.
3) افراد (یا حیوانات خانگی) را موقع استعمال ماده شیمیایی از محل مورد نظر خارج کنید.
4) اگر در آشپزخانه باید از ماده شیمیایی استفاده کنید، غذاها، ظرفها و لوازم آشپزخانه را حتیالامکان از محل بیرون ببرید یا روی آنها را بپوشانید.
پس از مصرف ماده شیمیایی و آفتکش
1) همیشه پس از استفاده از هر ماده شیمیایی یا آفتکش، دستهایتان را کامل با آب و صابون بشویید.
2) پیش از آن که ماده شیمیایی به کار گرفته شده خشک شود، اجازه ندهید هیچ فردی به سمت محل استفاده برود یا در آن جا به کاری مشغول شود.
3) بهتر است جریان هوا و تهویه مناسبی برای محلی که ماده شیمیایی استفاده شده، برقرار شود.
4) همه سطوح و جاهایی را که در تماس با ماده غذایی هستند (مثل روی کابینت، اپن آشپزخانه، میز غذاخوری، سینک و غیره) را چه بیرون و چه درون منزل، خوب تمیز کنید و بشویید.
5) مواد شیمیایی را دور از دسترس کودکان و خارج از جایی که غذاها یا نوشیدنیها قرار دارند، نگهداری کنید.
در صورت مسموم شدن احتمالی
1) فوراً با مرکز اورژانس تماس بگیرید و تقاضای کمک کنید.
2) ظرف یا برچسب راهنمای ماده شیمیایی را همراه با خودتان به بخش اورژانس یا نزد پزشک معالج ببرید.
3) اگر توصیهای برای کمکهای اولیه روی برچسب راهنما ذکر شده، پیش از رسیدن گروه اورژانس آنها را بخوانید و به کار ببندید.
موقع دور ریختن ماده شیمیایی
1) از ظرفهای خالی مواد شیمیایی مجدداً استفاده نکنید. آنها را به شیوه صحیح در زبالهها دفع کنید.
2) اگر محل خاصی دوروبر منزل یا محل سکونتتان برای دفع مواد شیمیایی میشناسید، آن محل برای این کار مناسبتر است.
حس ششم را به کار بیندازید
1) این توصیهها، کلی و عمومی است.
2) برچسب راهنما میتواند توصیههای اختصاصیتری به شما ارایه کند.
3) اگر باز هم شک دارید، نظر یک متخصص را جویا شوید.
«کنترل یکپارچه آفتها» چیست؟
«کنترل یکپارچه آفتها»، روش و رویکردی جامع و همه جانبه است که در آن از همه روشهای مناسب و شناختهشده کنترل برای پیشگیری یا کاهش مشکلات و آسیبهای ناشی از آفتها استفاده میشود تا این آسیبها به حداقل برسند؛ در این میان هدف آن است که تنوع ژنتیکی در محیط زیست و اکوسیستم حفظ شود و خطرات مواد شیمیایی برای سلامت انسان و محیط زیست به کمترین مقدار خودش برسد.
برخی از کارهایی که در کنترل یکپارچه آفتها انجام شوند عبارتند از:
طرحریزی و کنترل مناسب محیط منزل برای پیشگیری از تبدیل ارگانیسمها موجودات به آفتهای مضر (از جمله کاهش امکان دسترسی آنها تا حد ممکن به مواد غذایی یا سرپناه برای هر آفت، حشره یا جونده احتمالی)
مشخص کردن آفتهای احتمالی و فراگیری عادتها و نحوه زندگی هر کدام
پیگیری و کنترل محل و تعداد آفتهای شناخته شده و همچنین موجودات مفید در محیط زیست، به علاوه تمام مراحل محیطی مرتبط
تعیین آستانه خطر و شرایط انجام اقدام جدی؛ مثلاً در منزل، آستانه خطر میتواند برحسب درجه آسیب و صدمهای تعیین شود که یک آفت خاص وارد میکند یا تعداد خاصی از جمعیت آفتها که مداخله را ضروری میسازد؛ این کار برای پیشگیری از ضرر مالی یا جلوگیری از استرس روحی- روانی یا آسیب به زیبایی محیط منزل انجام میشود.
به کارگیری روشهای کنترل فرهنگی، فیزیکی، زیستی، رفتاری یا شیمیایی، برحسب نیاز در جهت حفظ جمعیت آفتها در زیر حد آستانه.
ارزیابی و بررسی اثرات و کارآیی روشهای کنترل آفت که مورد استفاده قرار گرفتهاند.